Kategoria: eseje
-
Nota wydawnicza
Dialogi po raz pierwszy ukazały się w 1957 roku nakładem Wydawnictwa Literackiego, a następnie były dwukrotnie wznawiane przez tę oficynę: w latach 1972 i 1984. W roku 1996 wydawnictwo Interart opublikowało Dialogi jako jedenasty tom Dzieł Stanisława Lema. W 2001 roku Dialogi ukazały się w Wydawnictwie Literackim jako trzynasty tom Dzieł zebranych Stanisława Lema pod redakcją Jerzego Jarzębskiego. Od drugiego wydania (WL 1972) utwór został rozszerzony o Aneks, […]
-
Wejście na orbitę. Okamgnienie: fragment
Tatry zimą – suplement P.T. Autorom oraz Wydawnictwu podręcznika pt. „Tatry zimą” gorąco zalecam dołączenie do ustępu traktującego o Kasprowym Wierchu oraz urokach i korzyściach zjazdu z takowego – następującego suplemencika dla początkujących narciarzy: Na Kasprowy można się dostać w sezonie zimowym za pomocą dowolnie obranego sposobu – jak niżej. Osoby zainteresowane ww. tematem mogą dalszych informacji poszukiwać w dwutomowym dziele Autora pt. „Socjologia, ekonomia i psychotechnika w służbie […]
-
Wejście na orbitę. Okamgnienie
Spinając w jeden tom Wejście na orbitę i Okamgnienie, redaktorzy Dzieł Lema dokonali osobliwego eksperymentu: połączyli felietonistykę pisarza z lat pięćdziesiątych z ostatnią spośród napisanych przezeń książek eseistycznych, która ukazała się w roku 2000. Można powiedzieć, że stało się tak po prostu dlatego, że obie pozycje zostały przez dotychczasowych edytorów dzieł Lema zapoznane czy zapomniane, co je skazało na przypadkowe sąsiedztwo. Ale – jak to się czasem zdarza w takich wypadkach – ślepy na pozór traf urodził ciekawą książkę. Lem publicystyką parał się niemal od zawsze, przy czym tematyka jego felietonów czy esejów oscylowała pomiędzy zadaniami statecznej popularyzacji wiedzy, refleksją nad literaturą, sztuką i obyczajami oraz komentarzami do wydarzeń aktualnych. Pod tym względem niewiele się w kształcie jego tekstów zmienia i Lema z końca lat stalinowskich łączą solidne więzy z Lemem przełomu tysiącleci, mimo że w międzyczasie tak wiele wokół niego się zmieniło. A jednak Wejście na orbitę dzieli bardzo wiele od Okamgnienia, mało tego: w samym tym wczesnym zbiorze tekstów widoczna jest znacząca ewolucja, w której odbijają się przemiany polityczne.
-
Nota wydawnicza
Moloch jest zbiorem esejów, publikowanych w polskiej edycji miesięcznika “PC Magazine”, które ukazały się następnie w dwóch książkach: Tajemnica chińskiego pokoju (Universitas, Kraków 1997) Bomba megabitowa (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999). W 2003 roku eseje zostały opublikowane przez Wydawnictwo Literackie jako dwudziesty szósty tom Dzieł zebranych Stanisława Lema pod redakcją Jerzego Jarzębskiego. W 2010 roku Moloch ukazał się jako 30 tom Kolekcji […]
-
Nota wydawnicza
Wejście na orbitę jest wyborem publikowanych w prasie felietonów i esejów, które ukazały się w formie książkowej w 1962 roku nakładem Wydawnictwa Literackiego. Do niniejszego wydania został dołączony esej Okamgnienie, opublikowany w tej samej oficynie w roku 2000.
-
Summa Technologiae i jej potomstwo
„Spośród książek dyskursywnych zadowolony jestem wyłącznie z Summy technologiae. Nie znaczy to, że nie można jej zmienić, ale że jeśli się nie musi, to nie należy tego czynić. Ona żyje i przetrwała. Filozofię przypadku należałoby w dużym stopniu przepracować, gdyż zupełnie niewłaściwie zostały w niej odważone punkty ciężkości. […] Jeśli zaś chodzi o Fantastykę i futurologię, jest to morze papieru poświęcone próbom uzdrawiania nieuleczalnie chorego bądź — żeby użyć innego porównania — wyciąganie klinicznego […]
-
Podstawy fantomatyki
Problem, który nas czeka, brzmi: jak stwarzać rzeczywistość dla bytujących w nich istot rozumnych, w żaden sposób nieodróżnialne od normalnej rzeczywistości, ale podległe odmiennym niż ona prawom? Wstępem niejako do tego zadania jest skromniejsze, od którego zaczniemy. Czy można — spytamy — stworzyć rzeczywistość sztuczną, zupełnie do naturalnej podobną, ale nie dającą się niczym od niej odróżnić? Temat pierwszy — to stwarzanie światów; drugi — złudzeń. Ale złudzeń doskonałych. Nie wiem zresztą, czy można je nazwać […]
-
Summa Technologiae: komentarz Lema
Stała się taka śmieszna rzecz, że w pierwszym wydaniu Summy ostatni rozdział dotyczył losów sztuki w wieku technologicznej eksplozji. Pisałem tam wówczas, w co głęboko wierzyłem, że sama proliferacja utworów we wszystkich dziedzinach literatury, muzyki i plastyki jest czynnikiem niszczącym, gdyż jeśli mamy tysiące Szekspirów, to nikt nie jest Szekspirem. Twierdzenie to spotkało się z surową oceną Leszka Kołakowskiego. Polemizowałem z nim po niemiecku, ale to było już po czternastu latach, gdy w wielu partiach […]
-
Summa Technologiae
Summa technologiae to esej-matka większości napisanych później przez Lema książek eseistycznych. Powstała w czasach, kiedy przeważająca część poruszanych tam kwestii — dzisiaj oczywistych — należała do sfery fantazji. Ambicje tej książki nadal budzą podziw, szczególnie gdy dostrzeżemy, że jest ona próbą ustanowienia świeckiego gmachu poznania, rywalizującego swym uniwersalizmem z Sumą teologiczną św. Tomasza z Akwinu, a ze światową futurologią — umiejętnością przewidywania przyszłych dróg nauki i techniki. Współczesne pokolenie, pasjonujące się rozwojem biotechnologii i informatyki, w Summie Lema znajdzie projekt i proroctwo dzisiejszych sukcesów tych dziedzin.
-
Podróże do Rosji
Część wspomnień, którymi z p. St. Beresiem w rozmowach wspólnych się dzieliłem, WL krakowski wydał, z tym że pierwsza część książki powstawała za „Solidarności”, tej najwcześniejszej, a druga w stanie wojennym i cały rozdział onych rozmów, Polski dotyczący, musiał polecieć w diabły, nie zostało mi nic ani na papierze, ani w pamięci. Pozostało tylko kilka wspomnień przypominających, jak to u mnie, zdjęcia migawkowe. Honorowali mnie Rosjanie silnie w tamtej Moskwie. Wysocki, okropnie już wtedy […]
