Wizja lokalna

Wizja lokalna to jedna z najoryginalniejszych powieści Lema: z pozoru satyra polityczna, którą zrozumieją najlepiej świadkowie czasów „zimnej wojny”, jest Wizja w istocie niezwykle poważną intelektualnie próbą skonstruowania modelu przyszłej cywilizacji. Jak zapewnić jej równowagę, bezpieczeństwo, a jednostkom — poczucie sensu egzystencji? Jak technologią wkroczyć w kompetencje Natury lub Boga? l jak poradzić sobie z pustką i cierpieniem, których owa opiekuńcza, lecz „zimna” i bezosobowa technologia nie potrafi z życia mieszkańców planety usunąć? Na te pytania — i na wiele innych — musi sobie odpowiadać Ijon Tichy, zwiedzając odległą Encję.

Wiedziałem, że obdarzając czytelnika pewną porcją humorystyki postawię go przed wysiłkiem takim, jak gdyby chciał odtworzyć dzieje europejskie przy pomocy relacji chińskich, stalinowskich, amerykańskich i hitlerowskich. Chciałem więc, aby nie można było dotrzeć do rdzenia wypadków, gdyż zbyt wiele jest optyk interpretacyjnych, które dodatkowo potęgowane są zmyśleniami autorów. Celem było dotarcie do zupełnego koszmaru niejednoznaczności, uzyskanie wielkiego palimpsestu.

Wizja lokalna jest jedną z najdziwniejszych książek Lema: wielogłosowa i wielostylowa, stanowi jakby przegląd stosowanych wcześniej przez Lema technik narracji i perspektyw widzenia świata społecznego. Utwór rozpada się na trzy odrębne i nader odmienne części. Pierwsza ma charakter satyryczny i opisuje jedną z wersji możliwych na Ziemi „labiryntów prawnych”, w który uwikłany zostaje odpoczywający w zacisznej Szwajcarii Ijon Tichy. Druga jest znamienną dla sztuki pisarskiej Lema rekapitulacją treści […]